Một số mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu - td
Khoa học - Công nghệ
Chủ nhật, 10/11/2019, 13:12
Một số mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu
|
|
|
1. Tình hình biến đổi khí hậu hiện nay Theo báo cáo của Tổ chức Nông Lương Liên hiệp quốc (FAO) hiện nay nhiệt độ trái đất tăng bình quân hàng năm là 0,5OC, mà theo các nhà khoa học cho biết nếu nhiệt độ tăng 1OC thì sản lượng lương thực sẽ giảm đi tương đương 10%.
FAO cũng cho rằng Việt Nam nói chung và Đồng bằng Sông Hồng và Đồng bằng Sông Cửu Long - Vựa lúa của cả nước nói riêng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí hậu (BĐKH) gây ra; Trong đó Bạc Liêu là 1 trong 3 tỉnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Trong thời gian không xa một diện tích đất nông nghiệp khá lớn sẽ bị nhấn chìm bởi nước biển dâng.
Biến đổi khí hậu nói chung, hiện tượng El Ñino nói riêng năm 2015–2016 đã gây thiệt hại rất nghiêm trọng cho sản xuất và đời sống của nhân dân một số tỉnh Miền trung, Tây nguyên và ĐBSCL.
Để hạn chế ảnh hưởng xấu của BĐKH đến sản xuất nông nghiệp, xin giới thiệu một số mô hình thích ứng với BĐKH đã và đang được một số địa phương áp dụng, đem lại hiệu quả.
2. Một số mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu
a. Mô hình “1 phải 6 giảm” đối với sản xuất lúa
- Một Phải: Phải sử dụng hạt giống lúa chất lượng cấp Xác nhận do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác nhận, không sử dụng lúa lương thực để làm giống.
- Sáu giảm: Giảm lượng hạt giống, giảm lượng phân đạm, giảm sử dụng thuốc BVTV, giảm lượng nước tưới, giảm thất thoát sau thu hoạch và cuối cùng là giảm khí thải nhà kính.
Khi nông dân sử dụng hạt giống đạt chuẩn chất lượng, nông dân có thể giảm lượng giống từ 50–80% khối lượng so với nguồn giống nông hộ (chất lượng kém) mà năng suất không giảm. Cụ thể trước đây bà con nông dân thường sạ lúa với số lượng 180–200kg/ha; hiện nay chỉ sử dụng từ 80–120kg/ha, tùy theo loại đất và mặt bằng đồng ruộng.
Khi bón thừa phân đạm sẽ dẫn đến cây lúa vươn cao, thân yếu dễ đổ ngã, lá xanh, mềm; tạo môi trường thích hợp cho sâu bệnh phát triển. Để biết nhu cầu phân đạm của từng giống lúa nên sử dụng bảng so màu lá lúa và kiểm tra định kỳ theo hướng dẫn.
Sử dụng thuốc BVTV làm tăng khả năng kháng thuốc của sâu bệnh, tiêu diệt thiên địch, làm ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe người sản xuất và cộng đồng dân cư.
Cây lúa chỉ cần nước ở những giai đoạn lúa trỗ, các giai đoạn khác thích hợp với kỹ thuật ngập – khô xen kẽ. Mức nước tối đa mỗi lần bơm ngập gốc lúa là 2–3cm.
Tổn thất trong và sau thu hoạch lúa, gạo khu vực ĐBSCL khá lớn (10–13%) tổng sản lượng. Khâu phơi sấy khoảng 4,2%, thu hoạch 3%, xay xát 3%, bảo quản 2,6% và vận chuyển 1%.
Trong các nguồn phát thải khí thải nhà kính nông nghiệp chiếm 14% (trong đó sản xuất lúa chiếm 60% lượng khí thải này). Do sử dụng phân đạm quá cao gây phát thải khí oxit nitơ (N2O), xử lý rơm, rạ chưa đúng cách, làm phát thải khí Mêtan (CH4) và đốt rơm, rạ sau thu hoạch làm phát thải khí Cabonic (CO2).
Hiệu quả của mô hình khi nông dân thực hiện quy trình “1 phải 6 giảm” đã tiết kiệm được 50% giống, 30 – 40% phân hóa học, 30% lượng thuốc BVTV, 20% công lao động; trong khi năng suất tăng 10%, lợi nhuận ròng tăng 10% và giảm 20–30% lượng khí nhà kính so với mô hình canh tác truyền thống.
b. Mô hình Tôm – Lúa: Đây là mô hình thích hợp với vùng giáp nước (giữa vùng ngọt và mặn). Mùa mưa trồng lúa chịu mặn nhẹ 2–3%0, mùa khô nuôi tôm. Lúa sẽ hấp thu chất thải do quá trình nuôi tôm thải ra, nên tự làm sạch môi trường. Tuy nhiên muốn mô hình thành công phải có nước ngọt tưới bổ sung vào cuối vụ và phải có giống lúa chịu mặn để canh tác. Lúa trồng theo mô hình này ít bón phân và gần như không sử dụng thuốc hóa học nên chất lượng gạo cao, có thể gọi là loại “gạo sạch”.
 Mô hình Tôm – Lúa (Nguồn: Internet)
c. Mô hình trồng cây trồng cạn ít sử dụng nước: Một số tỉnh ở ĐBSCL như An Giang, Đồng tháp… đã chuyển một diện tích lớn đất trồng lúa qua trồng một số cây trồng cạn ít sử dụng nước như: bắp vàng, đậu nành và cây mè. Mô hình này đòi hỏi chi phí lao động cao hơn trồng lúa, phải áp dụng cơ giới hóa một số khâu và yêu cầu phải có doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm. Lợi nhuận cao hơn trồng lúa khoảng 1,5 lần.
 Cán bộ Khuyến nông Trà Vinh kiểm tra sự phát triển của cây bắp. (Nguồn: Internet)
d. Mô hình trồng rau sạch trong nhà lưới: Hiện nay do thời tiết cực đoan, thường hay có mưa giông, mưa đá hoặc nắng hạn khốc liệt; nên trồng rau trong nhà lưới sẽ tránh được thiệt hại và chất lượng rau sẽ tăng cao. Thường nhà lưới phải đi kèm hệ thống tưới phun. Tùy mức đầu tư mà thiết kế xây dựng các kiểu nhà lưới khác nhau như nhà lưới kín, nhà lưới hở, nhà lưới cố định, nhà lưới di động vv..
 Mô hình trồng rau sạch trong nhà lưới. (Nguồn: Internet)
e. Mô hình trồng nấm thực phẩm hay dược liệu trong nhà: Nước ta là nước có khí hậu nhiệt đới, nên rất thích hợp cho việc trồng nấm. Nấm thực phẩm hay dược liệu đều là mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của Việt Nam. Giá thể để trồng nấm ở ĐBSCL khá dồi dào, nhất là rơm, rạ; hiện nay có máy đóng bánh rơm rất gọn nhẹ, máy nghiền đa năng và một số giá thể khác như lục bình khô vv… dịch vụ cung cấp giống và cơ sở chế biến, bao tiêu sản phẩm cũng phát triển, nên có thể phát triển ngành trồng nấm với quy mô ngày càng lớn hơn.
 Nấm bào ngư xám - Ảnh Hoàng Oanh
f. Mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm trên đệm lót sinh học: Đây là hình thức chăn nuôi mới, sử dụng một ố loại men sinh học như chế phẩm men Balasa N01… không phải sử dụng nước rửa chuồng đối với chăn nuôi heo, ít phải thay đệm lót đối với chăn nuôi gia cầm, chi phí xây dựng chuồng trại ít tốn kém, vật nuôi ít bị bệnh ngoài da và bệnh đường hô hấp, nhất là đối với nuôi gia cầm. Tuy nhiên do đệm lót lên men, tỏa nhiệt, nên phải có biện pháp chống nóng cho vật nuôi như có hệ thống quạt gió đối với gia cầm hay có bể tắm nước cho heo.
 Mô hình chăn nuôi heo trên đệm lót sinh học. (Nguồn: Internet)
Còn nhiều mô hình khác ứng phó với BĐKH đã và đang được sản xuất thử nghiệm sẽ được nhân rộng trong thời gian tới, nhằm hạn chế tiệt hại do BĐKH gây ra đối với sản xuất và đời sống của các tầng lớp nhân dân.
TS Nguyễn Xuân Khoa
Giám đốc TT Khuyến nông – Khuyến ngư Bạc Liêu
|
Tin đã đưa
- Quốc hội sẽ có Nghị quyết sửa luật để gỡ khó cho khoa học công nghệ (10/11/2019)
- Google phát triển hệ điều hành mới thay thế Android (10/11/2019)
- Thủ tướng: E-Cabinet là bước đầu quan trọng (10/11/2019)
- Ứng dụng CNTT trong đánh giá sự hài lòng và nâng cao tính minh bạch của cơ quan, tổ chức (10/11/2019)
- Luật chuyển giao công nghệ (20/10/2018)
- Nhiều chính sách thúc đẩy phát triển đồng bằng sông Cửu Long (20/10/2018)
- CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ KHỞI NGHIỆP SÁNG TẠO - CƠ HỘI HAY THÁCH THỨC? (20/10/2018)
- Đã có chính sách hỗ trợ vốn cho thanh niên khởi nghiệp (20/10/2018)
- Xây dựng môi trường công nghiệp 4.0 thúc đẩy phong trào thanh niên Bạc Liêu phát triển bền vững (21/06/2018)
Trở về đầu trang- |
- Trang chủ
- |
- Liên hệ
- |
- Góp ý
- |
- Sơ đồ site
- |
- Đăng nhập
- |
